Spring naar content

Jongeren – Wat werkt?

Professionals vervullen een belangrijke rol om jongeren te motiveren om hun financiële zorgen aan te pakken. Niet alleen door hun schulden weg te werken, maar ook door ze financiële kennis en vaardigheden aan te leren en te zorgen dat ze overzicht van financiële situatie krijgen (en houden).

Voor meer achtergrondinformatie kun je de verdiepingsartikelen over jongeren raadplegen. Lees verder om te ontdekken wat werkt om jongeren te ondersteunen op de weg naar financiële zelfredzaamheid.

Hoe krijg je jongeren in beweging?

Om jongeren in beweging te krijgen is het belangrijk om ze ook emotionele steun te bieden. Praat met ze over bijvoorbeeld stress en de problemen achter de schulden en geef ze de mogelijkheid geven om frustratie te uiten. Daarnaast is het ook belangrijk om jongeren te motiveren om zelf actie te ondernemen en om handelingsperspectief te bieden. Daarvoor moet je eerst een vertrouwensband opbouwen, zodat de jongere je meer als gelijke zal beschouwen en niet uit de weg zal gaan.

Uit onderzoek is gebleken dat de volgende zaken vaak helpen om jongeren te bereiken helpen:

  • Versterk hun gevoel van autonomie. Jongeren zijn net als volwassenen gebaat bij het gevoel dat ze controle en inspraak hebben. Een afstandelijke en hiërarchische relatie met een professional draagt daar niet aan bij.
  • Veel jongeren zijn terughoudend om uit eigen beweging bij een (overheids)instantie aan te kloppen voor hulp. Outreachend werken is dan een effectieve manier om toch verbinding te maken. Laat bijvoorbeeld wijkteams of budgetcoaches jongeren in hun eigen omgeving benaderen, bijvoorbeeld op school of op straat. Ook de aanwezigheid van professionals in bijvoorbeeld een buurthuis of sportvereniging kan daarbij helpen.
  • Bouw een persoonlijke band op met de jongeren door (op een authentieke manier) hun taal te spreken of te weten wat er speelt in hun omgeving. Wanneer dat te moeilijk is kan de inzet van peers uitkomst bieden.
  • Geef jongeren inzicht in de gevolgen van hun handelen. Neem samen hun financiële huishouding door. Dat biedt zowel emotionele als praktische ondersteuning:  jongeren kunnen daardoor stoom afblazen, maar ook planningen maken en prioriteiten stellen.
  • Je kunt jongeren ook praktische steun geven door te bellen met schuldeisers om betalingsregelingen af te spreken. Een professional kan dat vaak beter, omdat die meer kennis van zaken, geduld, en afstand tot het probleem heeft en de juiste taal spreekt. Dat is vooral belangrijk als de jongere veel schulden heeft en er nog geen rust is.
  • Zet vrijwilligers of anderen in voor administratieve taken. Professionals zeggen dat de administratieve kant van de hulpverlening ze veel energie kost, zeker als jongeren zich ongemotiveerd opstellen. Kijk of je het administratieve deel kunt onderbrengen bij een specialist, zodat je je kunt richten op de persoonlijke begeleiding.
  • Motivatie moet stukje bij beetje groeien. Help jongeren daarom op de langere termijn focussen, week- en maandplanningen maken en stel ze meer zelfstandigheid in het vooruitzicht. Motiverende gespreksvoering is daarbij een nuttig instrument.
  • Gamefication is een speelse en laagdrempelige manier om een jongere financiële kennis bij te brengen of de weg te wijzen naar hulpinstanties.  Een voorbeeld is No Credit, Game Over!.

Denk na over de context

Of werkzame elementen echt effect hebben  hangt ook af van de omstandigheden en de toepassing. Bedenk dus goed of een bepaald element ook in jouw interventie van meerwaarde is. Met een planevaluatie krijg je meer zicht op de te verwachtten effecten.

Backett-Milburn, K., Wilson, S. (2000). Understanding peer education: insights form a process evaluation. Health Education Research: Theory & Practice, 15(1), 85-96.

Barendregt, C., & Rodenburg, G. (2013). Schuldenproblematiek bij kwetsbare jongeren, Een

kwalitatief onderzoek naar kwetsbare jongeren met schulden in Rotterdam. Rotterdam, Nederland: Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen en Verslaving. 

Kinable, F. (2006). Werken met peers. Brussel: Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen.

Manders, W., Metz, J. & Sonneveld, J. (2017) Literatuuronderzoek naar peer-to-peer in het jongerenwerk. Amsterdam: Lectoraat Youth Spot.

McDonald, J., Roche, A.M., Durbridge & M., Skinner, N. (2003). Peer education: from evidence to practice. An alcohol and other drugs primer. Adelaide: National Centre for Education and Training on Addiction.

Van Geuns, R. & Desain, E.J.P. (2019) Jongeren en Schulden: Eindverslag van een Fieldlab Zuidoost project. Amsterdam: Lectoraat Armoede en Schulden.