Spring naar content

Peers – Wat werkt?

Peers zijn mensen in de maatschappij met vergelijkbare kenmerken zoals leeftijd, taalgebruik, kleding, interesses, gedrag. Maar ook ervaringen, opleiding of lidmaatschap van dezelfde groep. Peers identificeren zich vooral met elkaar en vormen peergroepen.

Lees verder om te ontdekken hoe je peers in interventies kan inzetten. Bijvoorbeeld bij het aanleren van gezond financieel gedrag of om een voorbeeldfunctie te vervullen.

Waarom werkt de inzet van peers zo goed?

Mensen leren van de ervaringen van anderen met wie ze zich identificeren. Door bij een interventie ervaringsdeskundigen uit de peergroep in te zetten voelen hulpvragers zich minder geïsoleerd. Ze merken dat hun problemen niet uniek zijn en dat hun peers dezelfde problemen hebben weten te overwinnen.

Daarnaast blijkt het makkelijker om een relatie op te bouwen met peers door de gedeelde sociale identiteit. Dat komt tegemoet aan de van de basisbehoefte betrokkenheid. Door die betrokkenheid nemen mensen eerder adviezen aan en ervaren ze minder weerstand.

De afstand tot de officiële hulpverlener vormt voor veel mensen een obstakel. De inzet van peers verlaagt die drempel om de volgende redenen:

  • Peers spreken dezelfde taal als de hulpvrager.
  • Ze hebben dezelfde belevingswereld.
  • Peers nemen geen hiërarchische positie in en staan daardoor meteen op gelijke hoogte met de hulpvrager.

Hoe zet je peers dan in?

Dit zijn een paar manieren om peers in je interventie in te zetten:

  • Zet ervaringsdeskundige peers in; mensen die hetzelfde hebben meegemaakt als de groep die je wil ondersteunen.
  • Zet peers in die het gewenste gedrag vertonen, zodat die geneigd zal zijn om dat gedrag over te nemen.
  • Maak gebruik van peer-supportgroepen, groepen mensen met gedeelde kenmerken of problemen die zich met elkaar identificeren. De leden van die groep kunnen  ervaringen delen, kennis overbrengen en elkaar praktisch en emotioneel steunen bij het halen van hun doelen.
  • Moedig hulpvragers aan om doelen te delen met hun vrienden, familie of peer-supportgroepen. Wanneer ze hun doelen eenmaal hebben uitgesproken willen mensen graag aantonen dat ze die ook kunnen waarmaken.
  • Maak gebruik van peers op social media of in digitale campagnes. Zeker bij jongeren is de invloed van peer-influencers groot.

Denk na over de context

Of werkzame elementen echt effect hebben, hangt ook af van de omstandigheden en de toepassing. Bedenk dus goed of een bepaald element ook in jouw interventie van meerwaarde is. Met een planevaluatie krijg je meer zicht op de te verwachtten effecten.

Backett-Milburn, K., Wilson, S. (2000). Understanding peer education: insights form a process evaluation. Health Education Research: Theory & Practice, 15(1), 85-96.

Haun, D. & Tomasello, M. (2011) Conformity to Peer Pressure in Preschool Children. Child Development, November⁄ December 2011, Volume 82, Number 6, Pages 1759–1767.

Keuzenkamp, S. (2017) Wat werkt en wie werkt? De rol van ervaringsdeskundigen bij de aanpak van armoede en schulden. Amsterdam: VU.

Kinable, F. (2006). Werken met peers. Brussel: Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen.

Manders, W., Metz, J. & Sonneveld, J. (2017) Literatuuronderzoek naar peer-to-peer in het jongerenwerk. Amsterdam: Lectoraat Youth Spot.

Madern, T. (2020) Aan de slag met MAST: Vier simpele principes om aan de slag tegaan met gedragsinzichten. Utrecht: Schouders Eronder.

McDonald, J., Roche, A.M., Durbridge & M., Skinner, N. (2003). Peer education: from evidence to practice. An alcohol and other drugs primer. Adelaide: National Centre for Education and Training on Addiction.

Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2002). An overview of Self-determination Theory: An organismicdialectical perspective. In E.L. Deci & R.M. Ryan (Eds.), Handbook of self-determination research. 3-33. Rochester, New York State: The University of Rochester Press.

Smit, C. R., de Leeuw, R., Bevelander, K. E., Burk, W. J., & Buijzen, M. (2016). A social network-based intervention stimulating peer influence on children’s self-reported water consumption: A randomized control trial. Appetite, 103, 294–301. https://doi.org/10.1016/j.appet.2016.04.011

Vijlbrief, A. & Van Mourik, K. (2020) Wat werkt bij de aanpak van armoede en schulden? Nederland: Movisie.