Vrijwilligers – Wat werkt?

De inzet van vrijwilligers kan voor mensen met schulden een flinke steun in de rug zijn. Doordat vrijwilligers verder af staan van de officiële (overheids)instanties is hun relatie met de hulpvrager vaak een stuk informeler. Ze kunnen optreden als een behulpzame buddy.

Voor meer informatie kun je de verdiepingsartikelen over vrijwilligers raadplegen. Lees verder om te ontdekken wat werkt bij de inzet van vrijwilligers.

Praktische ondersteuning

Het bieden van praktische ondersteuning aan deelnemers door vrijwilligers wordt over het algemeen De praktische ondersteuning wordt over het algemeen een van de meest effectieve onderdelen van de inzet van vrijwilligers genoemd. Hulpvragers zeggen dat het rust geeft en hen in staat stelt om weer zelf de regie te nemen. Voorbeelden van praktische ondersteuning zijn:

de administratie ordenen
inkomsten en uitgaven op een rijtje zetten
documenten voor instanties verzamelen
contact onderhouden met schuldeisers of overheidsinstanties

Door die acties samen met hulpvragers te doen kun je hun vertrouwen in eigen competenties versterken en kennis overdragen.

Veel hulpvragers die worden ondersteund door een vrijwilliger zijn laaggeletterd. Alleen al om post, rekeningen en andere documenten te kunnen verwerken is het nuttig om een vrijwilliger in te schakelen die daar de tijd voor heeft en neemt.

Gelijkwaardige relatie

De relatie met de hulpvrager is erg bepalend voor de effectiviteit van de hulp van de vrijwilliger. Een vrijwilliger die op gelijke voet staat met hulpvragers en ze niet veroordeelt zorgt voor rust en betrokkenheid. Dat komt door de volgende elementen:

De hulp van de vrijwilliger is informeel.
De relatie is gelijkwaardig.
De vrijwilliger heeft meer aandacht voor de persoon achter de schuldenproblematiek.
Vrijwilligers zijn vaak flexibel in hun beschikbaarheid en bereikbaarheid. De vrijwilliger komt vaak naar de hulpvrager toe en is meestal ook buiten kantooruren bereikbaar.

Dat alles zorgt ervoor dat mensen zich gezien en gewaardeerd voelen. Hulpvragers durven bij kleine vragen eerder contact op te nemen met de vrijwilliger. Die kan dan snel actie ondernemen voordat problemen verergeren.

Denk na over de context

Werkzame elementen werken vaak, maar niet altijd. Het hangt van de omstandigheden en de Of werkzame elementen echt effect hebben, hangt ook af van de omstandigheden en de toepassing. Bedenk dus goed of een bepaald element ook in jouw interventie van meerwaarde is. Met een planevaluatie krijg je meer zicht op de te verwachtten effecten.

Bandura, Albert. (1986). The Explanatory and Predictive Scope of Self-Efficacy Theory. Journal of Social and Clinical Psychology, 4(3), 359–373.

Bartelink, C. (2013). Wat werkt: motiverende gespreksvoering? Utrecht: Nederlands Jeugd instituut

Boksebeld, B., Gramberg, P. & de Swart, J. (2020) Effectiviteit van vrijwilligers in de schuldhulpverlening. Enschede: Saxion.

Boksebeld, B., & Gramberg, P. (2019). Hoe effectief zijn vrijwilligers in de schuldhulpverlening? Sociaal Bestek, 81(2–3), 26–29.

Bovens, M., Keizer, A. G., & Tiemeijer, W. (2017). Weten is nog geen doen. Een realistisch perspectief op redzaamheid. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Dam, R. van, Klaver, J., Weijden, R. van der, & Witte, L. (2014). Raak project: Sturen op motivatie. Gemotiveerd deelnemen aan budgettrainingen. Literatuuronderzoek. Amsterdam: Hogeschool van Amsterdam.

Lown, J. (2011). 2011 Oustanding AFCPE® Conference Paper: Development and Validation of a Financial Self-Efficacy Scale (pp. 54–63). Association for Financial Counseling and Planning Education.

Mullainathan, S., & Shafir, E. (2013). Schaarste. Hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen. Amsterdam: Maven Publishing.

Van Middendorp, J. (2020) LSTA, Wat levert thuisadministratie op? Onderzoek naar ondersteuning door vrijwilligers aan hulpvragers met administratieve en/of financiële problemen.

Van Middendorp, J., Gesthuizen, M., & Van Geuns, R. (2019). Ernst van financiële problemen. Mens En Maatschappij, 94(3), 303–331.

Schonewille, G., & Crijnen, C. (2019). Financiële problemen 2018. Geldzaken in de praktijk 2018-2019 deel 1. Utrecht: Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting.